Przygody z vim'em, część 1: Podstawy

vim to tworzony of 1991 roku przez Brama Moolenaara wieloplatformowy edytor tekstu, wydawany jako wolne oprogramowanie o otwartym kodzie źródłowym. Moim zdaniem to najlepszy edytor z jakim przyszło mi pracować, a kilka ich już wypróbowałem. Nieodłącznymi elementami mej pracy jest myślenie i pisanie, a vim pomaga mi sprawnie wykonywać to drugie. Na końcu tej serii będziesz w stanie z opuszkami palców wykorzystać potencjał drzemiący w vim'e.

Znajomość vim'a, choć z początku szorstka, przynosi długoterminowo znaczące korzyść i powinieneś/powinnaś rozważyć rozwinięcie tej kompetencji. Używam vim'a od wielu lat zarówno do pisania tekstów, programowania jak i konfigurowania sprzętu. Dla mnie stanowi on Szwajcarski scyzoryk, którego pełen potencjał czeka na odkrycie. Czasem zastanawiam się, czy jest na świecie człowiek znający "całego" vim'a i sądzę, że to mało prawdopodobne. Z vim'em wszystko można zrobić na wiele sposobów i każdy użytkownik musi znaleźć swoją drogę. Czy warto? Moim zdaniem tak, bo kto nie lubi jak narzędzie z nim współpracuje zamiast stawiać opór. Kilka z istotnych powodów dla których warto przyjaźnić się z vim'em:

• vim jest popularny i obecny na wielu platformach. Inwestując raz czas w naukę vim'a zdobywasz wiedzę o edytorze dostępnym praktycznie wszędzie, a w dodatku OpenSource.
• vim jest skalowalny i możesz go używać zarówno do edytowania pojedynczych plików jak i użytkować go jako pełnego środowiska programistycznego.
• vim jest potężny. Pomimo trudnych początków szybko zrozumiesz, jak doskonałym i elastycznym narzędziem jest vim.
• Bez względu na czynność jaką będziesz wykonywać na komputerze, jakiś edytor tekstu będzie Ci potrzebny, a vim jest co najmniej wygodny.

To co początkowo może zniechęcać to konieczność poznania wielu skrótów klawiszowych i wyzbycie się nawyków pochodzących ze środowisk graficznych. W odróżnieniu od graficznych edytorów vim nie ma ikonek. Cała interakcja z edytorem odbywa się za pomocą kombinacji klawiszy klawiaturze. Kładziesz ręce na klawiaturze i działasz. Zachęcam Cię do spróbowania swoich sił i wytrwania w korzystaniu z vim'a choć przez miesiąc. W tym czasie opanujesz większość potrzebnych Ci komend i zrozumiesz, że praca bez konieczności odrywania rąk od klawiatury jest zachwycająca. Siedzisz, pracujesz, a wszystko dzieje się według Twojej woli, a cały ekran stanowi przestrzeń roboczą. Żadnych ikonek ograniczających Ci pole widzenia, żadnych kosmicznych wymagań sprzętowych! Cała moc kryje się w opuszkach Twych palców i możesz jej użyć jak tylko chcesz, a gdy poczujesz się znużony możesz nauczyć się czegoś nowego i udoskonalić sposób w jaki korzystasz z vim'a.

Jak zainstalować i uruchomić vim'a?

W różnych systemach operacyjnych proces instalacji i uruchamiania będzie się różnił. Instalację jak i źródła dla każdego OS możesz pobrać z vim.org. Osobiście korzystam z Debian'a więc przykład będzie dotyczył tego OS. Instalacja to nic prostszego niż wydanie komendy apt install vim. Po kilku sekundach nasz system zostanie wyposażony w mocarne narzędzie z którego musimy nauczyć się korzystać.

vim oryginalnie wykorzystywany był w czasie pracy w konsoli i ten tryb jest mi najbliższy. By uruchomić edytor w terminalu wydajemy jedną z komend:

• vim by uruchomić edytor.
• vim . by uruchomić edytor z włączonym nawigatorem plików.
• vim +X [FILE] by uruchomić edytor, otwórz plik i ustaw się w linii X
• vim [FILE1] [FILE2] by uruchomić edytor z załadowanym plikiem lub plikami.

Podstawowy pracy z plikami

Wiesz już jak uruchomić vim i nadszedł czas by zacząć pracować z plikami. Szybkie podstawy:

• :Explore otwórz lokalną przeglądarkę plików
• :open [FILE] otwórz plik
• :w zapisz plik
• :saveas [FILE] zapisz plik jako
• :wq zapisz plik i wyjdź
• :q! wyjdź porzucając wszystkie niezapisane zmiany
• :e przeładuj plik z dysku porzucając niezapisane zmiany

Tryby pracy

Mamy uruchomiony edytor vim i wiemy jak otworzyć plik do edycji i wykonać na nim podstawowe operacje. Niestety to ciągle zbyt mało by zacząć pracę. Musimy dowiedzieć się jeszcze o trybach pracy w jakich może działać vim.

• Tryb normalny jest to domyślny tryb stanowiący bramę do pozostałych trybów. Spędzisz w nim najwięcej czasu. Powrót do niego odbywa się zawsze po naciśnięciu klawisza Esc. Będziesz w nim wykonywać operacje kasowania, edycji, zastępowania i formatowania istniejącego już tekstu, lecz głównie służy on do przemieszczania się po dokumencie.
• Tryb komend to najpotężniejszy z trybów w jaki wyposażony jest vim. Jak wskazuje nazwa służy do wydawania komend, ładowania pluginów, konfiguracji i dostępu do wbudowanych w edytor "dobroci". Wejście w ten tryb jest zawsze poprzedzone znakiem : po czym następuje komenda. Przykłady komend w tym trybie widziałeś/aś przy okazji czytania o pracy z plikami kilka linijek powyżej.
• Tryb wprowadzania jak sama nazwa wskazuje wskazuje służy on do wprowadzania tekstu. Uruchamiamy go wciskając jeden z przycisków:
  • i uruchom tryb wprowadzania i ustaw kursor przed aktualnym znakiem,
  • a uruchom tryb wprowadzania i ustaw kursor za aktualnym znakiem,
  • I uruchom tryb wprowadzania i ustaw kursor na początku aktualnej linii,
  • A uruchom tryb wprowadzania i ustaw kursor na końcu aktualnej linii,
  • o uruchom tryb wprowadzania i ustaw kursor w nowej linii znajdującej się pod aktualną linią,
  • O uruchom tryb wprowadzania i ustaw kursor w nowej linii znajdującej się nad aktualną linią.
• Tryb wizualny to tryb starający się emulować sposób w jaki zaznaczasz tekst za pomocą myszki. W vim'ie selekcji będziesz dokonywać poruszając się po tekście za pomocą klawiatury. Do tego trybu wchodzimy za pomocą klawisza v by dokonywać zaznaczania po znakach, lub V by dokonywać zaznaczania po liniach.

Czas na praktykę! Włącz edytor i zacznij zaprzyjaźniać się z nim. W przyszłych artykułach będziemy zgłębiać zakamarki vim'a, a wiedza z tego artykułu będzie konieczna.